Πέμπτη 11 Απριλίου 2013

Μουσική και μικρές ηλικίες

Τέσσερα δημοφιλή μουσικοπαιδαγωγικά συστήματα για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας...

Αγαπημένοι μου φίλοι.... ,

Η ανάρτηση αυτή είναι αφιερωμένη σε όσους θέλουν (γονείς και εκπαιδευτικούς) να γνωρίσουν καλύτερα τον κόσμο της μουσικής ή μάλλον καλύτερα τον κόσμο των μουσικοπαιδαγωγικών συστημάτων .

Ο χώρος της παιδαγωγικής επιστήμης τον 20ο αιώνα- ο οποίος έχει ονομαστεί και “αιώνας της παιδικής ηλικίας”
 έστρεψε το ενδιαφέρον των περισσότερων επιστημόνων από τον χώρο της εκπαίδευσης, της ψυχολογίας, της κοινωνιολογίας και άλλων συναφών κλάδων των ανθρωπιστικών επιστημών στη μελέτη του παιδιού. 

Είναι ενδιαφέρον που δεν άργησαν να συμμεριστούν ακόμη και οι συνθέτες της κλασικής μουσικής, οι οποίοι υπήρξαν θεμελιωτές των πρώτων μουσικοπαιδαγωγικών συστημάτων που έκαναν την εμφάνισή τους στο β΄ μισό του 20ου αιώνα.

Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο που εκείνη την περίοδο αναγνωρίζεται ο παιδαγωγικός ρόλος της μουσικής- ο οποίος συνίσταται όχι μόνο στην ευεργετική της επίδραση στη νοητική και συναισθηματική ανάπτυξη των μικρών παιδιών, αλλά και στη δύναμή της να φέρνει κοντά τους ανθρώπους, μέσα από την κοινή τους συμμετοχή σε ένα πολιτισμικό γεγονός, όπως είναι το να παίζουν μουσική μαζί με άλλους ή να παρακολουθούν  μία συναυλία. (http://classicalmusic.gr/)

Αναφέρω λοιπόν όσο πιο συνοπτικά γίνεται (γιατί το εύρος τους είναι πραγματικά πολύ μεγάλο) τα
Τέσσερα δημοφιλή μουσικοπαιδαγωγικά συστήματα για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας...


 Το Μουσικοπαιδαγωγικό Σύστημα Orff

O Καρλ Ορφ ήταν Γερμανός συνθέτης και μουσικοπαιδαγωγός του 20ού αιώνα. Από τα πλέον γνωστά έργα του είναι η καντάτα Carmina Burana, γραμένη το 1937 για σολίστες, χορωδίες και μεγάλη ορχήστρα.
 
 Μέθοδος Ορφ έχει πλέον γίνει η πρότυπη μεθοδολογική προσέγγιση του αντικειμένου, τόσο σε ωδεία και μουσικές σχολές, όσο και σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια γενικής παιδείας. Η προαναφερθείσα μέθοδος ανάγεται στο έργο Schulwerk του 1930, η οποία αποτελεί μια συλλογή μικρών κομματιών, που σκοπό έχουν να δείξουν στο μαθητή τα επιμέρους τεχνικά χαρακτηριστικά της μουσικής, έννοιες όπως χροιά, ρυθμός, επανάληψη κλπ. Η μέθοδος προτείνει την ευρεία χρήση διαφόρων κρουστών οργάνων, αλλά και το συνδυασμό της μουσικής με τον χορό, την κίνηση, το παιχνίδι και τον αυτοσχεδιασμό. Στην πράξη, ο δάσκαλος είναι ελεύθερος να προσαρμόσει τη μέθοδο στις δυνατότητες των παιδιών, τη διαθεσιμότητα σε μουσικά όργανα και στα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των μαθητών(Βικιπαίδεια). 
Τεχνικές: 
  1. Μίμηση
  2. Αυτοσχεδιασμός
  3. Εξερεύνηση
  4. Ανατροφοδότηση 
Μέσα:
  1. Λόγος
  2. Κίνηση
  3. Το τραγούδι
  4. Τα όργανα μουσικής-Η ορχήστρα Orff
  5. Δημιουργική ακρόαση-ηχοεμπειρία                    
 

Μουσικοπαιδαγωγικό Σύστημα Κόνταλυ

 Από τα διασημότερα σύγχρονα μουσικοπαιδαγωγικά συστήματα. Φέρει το όνομα του μεγάλου Ούγγρου συνθέτη και μουσικοπαιδαγωγού Ζόλταν Κόνταλυ ο οποίος το θεμελίωσε. Πρόκειται για το σύνολο των μουσικοπαιδαγωγικών αρχών και μεθόδων που εφαρμόστηκαν σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες της Ουγγαρίας μετά το 1945. Από το 1960 οι αρχές αυτές διαδόθηκαν σε όλο τον κόσμο.

Βασικές αρχές του Συστήματος Κόνταλυ:
  1. Η μουσική είναι "ανθρώπινο δικαίωμα".
    Η οργανωμένη κοινωνία (πολιτεία) έχει την υποχρέωση να προσφέρει σε κάθε πολίτη / παιδί πρόσβαση στην μουσική παιδεία
    κατ' αρχάς μέσα από την γενική εκπαίδευση,
    με οργανωμένη, συστηματική και τακτική διδασκαλία της μουσικής,
    η οποία πρέπει να αρχίζει:
  2. - στη νεαρότερη δυνατόν ηλικία,
  3. - με την καλλιέργεια της ακοής και της φωνής στη συνέχεια δε με τη διδασκαλία της μουσικής ανάγνωσης και γραφής,
  4. - με τη χρήση της κατά τόπο εγχώριας μουσικής παράδοσης.
  5. Στην εκπαίδευση είναι καλό να χρησιμοποιούνται μόνο μουσικά αριστουργήματα από κάθε χώρα και εποχή.
  6. Οι δάσκαλοι μουσικής πρέπει να είναι άρτια εκπαιδευμένοι τόσο ως μουσικοί όσο και ως παιδαγωγοί.
Μέσα:
  1. το σύστημα του σχετικού σόλφα και
  2. η φωνομιμική,
  3. οι ρυθμικές συλλαβές (τα, τιτι, κ.λπ.) και
  4. η ρυθμική σημειογραφία κ.ά.
Στη συνέχεια σημαντικό ρόλο παίζει η

  1. χορωδιακή πράξη και η
  2. στυλιστική ανάλυση
 Για την διάδοση του συστήματος στην Ελλάδα ιδρύθηκε το 1987 η Ελληνική Εταιρεία Κόνταλυ (με πρόεδρο τον Βαλεντίνο Πατρικίδη), από δε το 1989 λειτουργούν το Ωδείο Κόνταλυ (Ωδείο Kodály) και το Ελληνικό Ινστιτούτο Kodály, με δ/ντή τον Μιχάλη Πατσέα. Το τελευταίο προσφέρει "Επαγγελματική μετεκπαίδευση στο Μουσικοπαιδαγωγικό Σύστημα Κόνταλυ και στην Διεύθυνση Χορωδίας". Ήδη υπάρχουν πάνω από 10 Έλληνες διπλωματούχοι του Ουγγρικού Ινστιτούτου Κόνταλυ και περί τους 50 πτυχιούχοι του αντίστοιχου Ελληνικού, ενώ εκατοντάδες Έλληνες μουσικοί και εκπαιδευτικοί έχουν παρακολουθήσει τα ενημερωτικά Σεμινάρια που έχουν οργανώσει οι αρμόδιοι φορείς. (βικιπαίδεια)

Μέθοδος  Dalcroze

Αυτή η μέθοδος δημιουργήθηκε από τον Ελβετό συνθέτη και μουσικοπαιδαγωγό Emile-Jaques-Dalcroze (1865-1950), ο οποίος στόχευε στη διδασκαλία της μουσικής μέσα από την κίνηση.O Dalcroze θεωρείτο “πατέρας της ρυθμικής” και συχνά η μέθοδός του συναντάται με την ονομασία “Ρυθμική Dalcroze” ή “Eurhythmics”.Στη μέθοδό του κάθε μουσική έννοια γίνεται βίωμα μέσω της κίνησης.


Βασικές αρχές του Συστήματος
  1.  Γνωριμία με τον χώρο και το σώμα 
  2. Συντονισμό και την ανεξαρτησία των κινήσεων,
  3. Ανάπτυξη της προσοχής 
  4. Καλλιέργεια της μνήμης και της μουσικότητας.
Μέσα:
  1. Τραγούδι
  2. Σολφέζ
  3. Εσωτερικό άκουσμα
  4. Αυτοσχεδιασμό
  5. Ρυθμό


Μουσικοπαιδαγωγικό Σύστημα Suzuki

 Η Μέθοδος Suzuki δημιουργήθηκε από τον γνωστό Γιαπωνέζο βιολονίστα, Shinichi Suzuki (1898-1998).


Βασικές αρχές του Συστήματος

Οι αρχές που ακολουθεί, στηρίζονται στις αναπτυξιακές φάσεις της ανθρώπινης γλωσσικής επικοινωνίας όπου το παιδί:
  1. Ακούει
  2. Μιλάει
  3. Μαθαίνει να διαβάζει
  4. και Γράφει
 Μέσα: 
  1. Μουσική ακρόασηη 
  2. Μάθηση μέσω της επανάληψης
  3. Ανάπτυξη της βασικής τεχνικής του μουσικού οργάνου 
 Η μέθοδος Suzuki απαιτεί αρκετά παιδαγωγικά προσόντα από την πλευρά του δασκάλου, ενώ είναι αναγκαία η ύπαρξη καλής συνεργασίας μεταξύ των γονέων, του δασκάλου και του παιδιού.




Δικά μου αγαπημένα συστήματα;;;

το Μουσικοπαιδαγωγικό Σύστημα Orff
και
το Μουσικοπαιδαγωγικό Σύστημα Κόνταλυ...

Τα δικά σας;;;;;

Σας φιλώ.... 

4 σχόλια:

  1. Πώ, πώ, Γεωργία...! Αυτή η ανάρτηση με γέμισε νοσταλγία... Θυμήθηκα τα εφηβικά μου χρόνια και τις χρυσές εποχές του Δημοτικού Ωδείου Βόλου ('89, '90) όταν ήμουν σπουδάστρια στην Ανωτέρα του Πιάνου και Θεωρητικών και τότε το ωδείο προσέφερε πληθώρα αξιόλογων σεμιναρίων για τους μαθητές του και μάλιστα δωρεάν! Θυμάμαι ολόκληρα Σαββατοκύριακα περνούσαμε εκεί. Θυμάμαι το σεμινάριο του κ. Πατσέα "Εισαγωγή στο σύστημα Kodaly" (μας τόνιζε, το λ δεν προφέρεται) και πόσο ικανός διευθυντής ορχήστρας ήταν αφού μέσα σε λίγες ώρες είχε καταφέρει να συντονίσει ένα ασυνάρτητο πλήθος μαθητών, καθηγητών, ερασιτεχνών και επαγγελματιών μουσικών σε χορωδιακό σύνολο και με τί οικονομία κινήσεων, ακρίβεια και επαγγελματισμό μας συντόνιζε... Επίσης θυμάμαι και το σεμινάριο "Εισαγωγή στο σύστημα Dalcroze" που κάναμε δίπλα στο Ντε Κίρικο όπου τότε στεγαζόταν η σχολή χορού. Η εισηγήτρια (δυστυχώς δε θυμάμαι τώρα το όνομά της) μας εξωθούσε στη συμμετοχή και μας παρακινούσε να βγάλουμε τον καλύτερό μας εαυτό. Δεν ήταν παίξε γέλασε, αλλά μετά νοιώθαμε περήφανοι για το αποτέλεσμα. Αυτά τα μαθήματα (μαζί με εκείνα ενός πολύ ορεξάτου καθηγητή Θεωρητικών που διέθετε τότε το ωδείο, του κ. Φόστερ) ήταν τα πιο εμπνευσμένα και αξιομνημόνευτα μαθήματα που κάναμε γιατί μας δίνανε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τον εαυτό μας αλλά και να αντιληφθούμε τη δύναμη και την ομορφιά της ομαδικότητας (και φυσικά της μουσικής). Αναρρωτιέμαι αν και σήμερα προσφέρονται τέτοια σεμινάρια στα ωδεία της πόλης μας. Το εύχομαι γιατί πραγματικά μπορούν να αποτελέσουν τεράστιο εφόδιο για τους συμμετέχοντες, όχι ως τυπικά προσόντα αλλά ουσιώδη για την καλλιτεχνική και ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δυστυχώς στην πόλη μας γίνονταν μόνο κάποια σεμινάρια με τη φοβερή εισηγήτρια, για εμένα τουλάχιστον, Καίτη Καραχάλιου πάνω στο σύστημα Orff... Τώρα πια γίνονται κάποια σεμινάρια κατα καιρούς... αλλά μάλλον δε διαφημίζονται σωστά...και συνήθως είναι αρκετά ακριβά!!!!!! Νομίζω λοιπόν πως ήσασταν τυχερή...

      Διαγραφή
  2. Τα δικά μου αγαπημένο μουσικό σύστημα είναι αυτό του Rudolf Steiner:

    - βλέπουμε
    - ακούμε
    - αγγίζουμε
    - νιώθουμε
    - μυρίζουμε
    - γευόμαστε
    - ζωγραφίζουμε
    - χορεύουμε
    - ονειρευόμαστε
    - φανταζόμαστε
    - παίζουμε
    - οραματιζόμαστε
    - πραγματοποιούμε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Φίλε-η Ανώνυμε-η.... Έκανες πού καλά που το ανάφερες και μας το θύμησες...εξελίχθηκε από τον R. Steiner μια νέα τέχνη κίνησης που ονομάσθηκε ευρυθμία. Σε κάθε ήχο και κάθε μουσικό τόνο λαμβάνει χώρα μέσα στον άνθρωπο μια αόρατη κίνηση. Αυτή η αόρατη κίνηση γίνεται «ορατή» στην ευρυθμία... έχεις κάνει κάτι πάνω σε αυτό το σύστημα;Θα με ενδιέφερε πολύ.... Καλημέρα!!!!

      Διαγραφή

Ανυπομονώ για τα σχολιά σας ! ! ! !